МОНГОЛЫН БОЛОН ДЭЛХИЙ ДАХИНЫ ТVVХЭН ШИНЭ БОЛОМЖИЙН ТУХАЙД

Б.Номинчимэд. ( banom2001@yahoo.com) - ЦАХИМ УЛААЧ сэтгүүлийн 20 дах дугаараас

"Коперникоос эхэлсэн Шинжлэх ухаан надаар дуусч байгаа юм"
Нэг хүн, гэхдээ өнөө цаг үеийн нэгэн Монгол хүн ингэж хэлж байгаа юм даа. Ингэж хэлж байгаа хүнийг ердийн ухамсарын түвшинд юу гэж ойлгож, юу гэж хэлэлцдэг билээ. Нэг бол тэр Коперник шигээ суут амьтан, эсвэл Шар хадны галзуучуудын өрөөсөн дугуй... Коперник нь мянган жилд нэг удаа төрдөг, харин Шар хадны галзуучууд өдөр болгон төрж байдаг болохоор дээрх үгийг хэлж буй хүнийг "хоёрдах Коперник" гэхээс галзуугийн ангиллын хүн гэвэл үнэмших магадлал нь дариу мянга дахин их.

Цааш нь сонсое. "Миний судалгааны үр дүн бол Монгол үндэстний байтугай дэлхий дахины түүхэн ач холбогдолтой. Миний энэ онол Монголыг байтугай дэлхий дахиныг цоо шинэ болгон өөрчилнө"

Энэ хүн юун судалгаа, юун нээлт яриад байна вэ? Хий хоосон хийрхэгч нэг ингэж хэлдэг, эсвэл хийсэн, бүтээснийхээ үнэ цэнийг мэдэж байгаа хүн ч бас ингэж ам бардам хэлж болдог. Чухам аль нь юм бол...

90-ээд оны эхээр нэгэн инженер ч билүү, селесарь ч билүү нөхөр, хүн төрөлхтөний мянга мянган жилийн мөрөөдөл МЄНХИЙН ХЄДЄЛГҮҮР гэгчийг зохион бүтээчихсэн тухай бөөн шуугиан дэгдэж байсныг санаж байна. Дараа нь хүрсэн бүхнээ түймэрдэж орхидог нэгэн онцгой чадвартай бүсгүйн тухай ТВ, радиогоор шуугиж, ШУА нь бүрэн комисс гарган судалж, төр хүртэл ивээлдээ авч, байр, унаагаар хангалаа гэсэн. Мөн хэн ч билээ нэг нь харь гаригийнхантай уулзаж, бүүр зодолдсон ч билүү нэг адал явдал өрнөж, бас нэг нь Ерөнхийлөгчийн зөвлөх болж, бие хамгаалагчтай ч явахыг шахсан. Аль аль нь сүүлдээ онигоо болоод дууссансан. Ийм адал явдлууд нэг хэсэг борооны дараах мөөг шиг ундарч, ард түмнээ хэсэгтээ л уйдаагаагүйсэн. Харин сүүлийн үед намжижээ.

Тэгвэл "ШИНЖЛЭХ УХААНД ТЄГСГЄЛИЙН ЦЭГИЙГ ТАВЬЖ БУЙ" энэ хүн хэн бэ? Дээрх хүмүүсийн л нэг болов уу, эл процессийн л үргэлжлэл болов уу гэж уншигч та сэтгэнэ үү?.

Энэ хүн, өөрийгөө судлаач Ч.ЭРДЭНЭ гэх, харин миний мэдэхээр бол 1980, 1990-ээд оны зааг үед төвийн хэвлэлүүдээс унших дуртай даацтай сэтгэлгээ, цоо шинэ үзэл санаа, гүн гүнзгий мэдлэг, бичлэгийн өвөрмөц барилаараа онцгой ялгарах олон сайхан нийтлэл бичигч Ч.ЭРДЭНЭ, хожимхон намайг хэвлэл, мэдээллийн хүрээлэл рүү хөл тавьж байх үед Мэдээллийн МОНЦАМЭ агентлагийн Ерөнхий захирал, "Mongol Messenger" сонины эрхлэгчээр ажиллаж байсан, чадварлаг зохион байгуулагч, шинэчлэгч Ч.ЭРДЭНЭ, сүүлд нь МОНЦАМЭ агентлагийн захирлын зөвлөлийн хуралд тохой нийлүүлэн суудаг, нутгийн нөмөртэй, нөөлөгтэй ах ЭРДЭНЭЭ. Мянганы физикч Эйнштенийг "математик, физикийн гүн гүнзгий онолуудыг замаас нь шүүрч аван, ихэд түргэн түүхий ойлгож, өрөөсгөл тайлбарлан, улмаар энэ нь албан ёсны онол болсоноор тулгуур асуудлыг нухацтай хэлэлцэх боломжийг дарсан" хэмээн шүүмжилдэг, Фермагийн алдарт онолтой маргадаг, заримдаа ойлгоход бэрхтэй, ээдрээтэй зүйл ярьж гайхашралд хөтөлдөг Ч.ЭРДЭНЭЭ.. Эхэлж уулзахад эглээс эгэл, дуу цөөнтэй, савхин хантааз эгэлдэгрэлж, таван минут тутамд тамхи асааж явдаг, халдвал, мар мар яриатай, алиа хошин, шулуун шуудхан зантай нэгэн.

Англи, орос, герман хэлийг эх хэл шигээ төгс эзэмшсэн, цэгцтэй сэтгэж, хийгүй ярьдаг энэ хүн сүүлийн жилүүдэд нийгмийн амьдралаас илт хөндийрөн, тамхины бохь нэвт шингэсэн өрөөнийхөө мухарт ном шагайн, горьтиг эргүүлэн, тооны машин тоншиж суух болсон билээ. Ийн суугаагаа нэгэнтээ "Судалгаа хийж байгаа" гэж товчхон тайлбарласан. Удаа ч үгүй "ИХ ГУРВАЛЖИН" хэмээх ном гаргасан нь нийгмийн зохих түвшинийхний дунд маргаан мэтгээний бай болсон. Тэгээд л чимээгүй болчих. Хоёр жилийн өмнөөс гэнэтхэн Архимедийн "Надад тулах цэг өгөөч, Би дэлхийг эргүүлмээр байна" гэдэг шиг "Надад боломж өгөөч, Би дэлхийг өөрчилмөөр байна" гэх маягын юм ярьж эхэлсэн. Дээрх "Их гурвалжин"-д цухас гаргасан санаагаа тэрээр гүйцээж боловсруулжээ.

Эрдэнээ ахын ярьсанаас мөхөсхөн би хальт ойлгосноо хураангуйлвал, Евклид геометрийг нээсэн бол, Ф.Гаус тэр геометрийг нь математиктэй нэгтгэж, цэвэр математикийг буй болгожээ. /Тvvгээрээ ч тэрээр "МАТЕМАТИКИЙН ХААН" хэмээх цолыг үнэмлэхүйгээр хүртсэн билээ. Б.Н/ Харин манай хүн Ч.ЭРДЭНЭ энэ цэвэр математикийг физиктэй нэгтгэснээр ИХ ГУРВАЛЖИН бүтэж, шинжлэх ухаанд эцсийн цэг тавигдаж.., үүнээ тэрээр СУПЕРНЭГДЛИЙН ОНОЛ гэж нэрлэжээ. Ийнхүү суурь шинжлэх ухаанд эцсийн цэг тавигдсанаар хүн төрөлхтөний хөгжилд шинэ эрин үе эхлэх юм байна. Хоёр жилийн өмнөөс л ийм юм ярьж, чих дэлдийлгэж эхэлсэн.

Дээрх СУПЕРНЭГДЛИЙН ОНОЛ -оо тэрээр төгс, эцсийн онол гэж үзэж байна. Түүнээ баталсан "PRINCIPIA MATHEMATICA Absolute Geometry & Super Unitied theory" номоо өнгөрсөн жилүүдэд бичиж, саяхан хэвлүүлжээ. Энэ ном нь ганц монголын бус дэлхий дахины ач холбогдолтой тул дэлхийн түгээмэл хэл болох англи хэл дээр бичсэн гэнэ. Тэр номыг нь барьж үзлээ. Даруй 4 хуруу зузаан, хааш хаашаа хоёр төө хэмжээтэй, 2 кг-аас дээш татсан жинтэй эд байна. 200 ширхэг хэвлүүлсэн байна.Түүнээ миний номын зах зээлийн хэмжээ тэр гэх. Нэг номоо тэрээр 500 $-оор зарна гэж байна. Ийм хэмжээний онолыг багтаасан номын үнэ цэнэ 500 $-аар яавч тогтомгүй. Их хямдхан, бараг үнэгүй шахам гэсэн үг. Дэлхийн 200 орон нэг нэгээр нь авахад л хангалттай гэж тэрээр өгүүлэв. /Мөн "SUMMA SUMMARUM" гэсэн жижгэвтэр ном гаргажээ/.

"PRINCIPIA MATHEMATICA Absolute Geometry & Super Unitied theory" -ийг болгоомжтой сөхөж үзлээ. Дүүрэн дүүрэн томьео, тайлбар сэлт. Миний хувьд нөгөө "тоон дотор үсэг цохиж явна" гэх нь халаг юм болов.

Суурь онолыг хэн түрүүнд эзэмшиж чаднав, тэр ард түмэн хөгжлийг манлайлж ирсэнийг буурал түүх гэрчилнэ гэнэ. Харин өнөө бол СУПЕРНЭГДЛИЙН ОНОЛ-ыг эзэмшигч нь Монгол. Тэгэхээр Монгол оронд өнөөдөр түүхэн шинэ боломж ирээд байна гэж их итгэлтэй ярив.

Харин ийм хэмжээний бүтээл, туурвил, онол гарчихаад байхад манай төр засаг ч, ШУА нь ч анзаарсангүй юу, тоосонгүй юу, эсвэл огт ойлгосонгүй юу, таг чимээгүй байсаар байгаа нь хачирхалтай санагдаж, энэ талаар та дээш нь уламжлах гэж хичээж оролдов уу гэж асуувал, тэдэнд хүргэх гэж хичээсэн ч "Чих нь бөглөөтэй, нүд нь таглаастай бололтой" гэлээ.

Монгол суутан төрдөггүй орон биш, Монгол түмэн суутан төрүүлдэггүй ард түмэн ч биш ээ. Мянганы манлай хүн Чингис хааныг, Угульбектэй нэгэн цагт, нэгэн үед тэнгэрийн од гаригсын хөдөлгөөний учрыг тооцоолж байсан Мянгатыг, Микельанжелагийн баримлуудтай эн зэрэгцэх гайхамшигт бурхадаа цутгасан Занабазарыг, Оросын Лермонтовтой, Польшийн А.Мицкевицтэй арсалдах найраг туурвисан Равжааг төрүүлсэн ард түмнээс хоёрдах Коперник төрж болохгүй гэж үү гэсэн асуултыг бид өөрсдөөсөө асуух л хэрэгтэй санагдана. Ер нь тийм байгаасай гэж миний хувьд ихэд хүсч, найдаж байна. Бид энэ бүтээлийн үнэ цэнийг мэдэрч, ойлгох, цар хүрээг нь ухаарахад зай, цаг хугацаа хэрэгтэй байж ч болох юм.

Саяхан буюу энэ оны 2 сарын эхээр Ч.Эрдэнэ гуай АНУ-ын Вашингтон хотод ирж, бүтээл туурвилуудаасаа танилцуулж, Вашингтон орчмын Монголчуудтайгаа ч уулзаж санаа бодлоо солилцсон юм.

Ингээд Ч.ЭРДЭНЭ судлаачтай өнгөрсөн оны зааг дээр хийсэн нэгэн ярилцлагыг та бүхэнд сонирхуульяа. Түүний онолыг, нээлтийг, судалгааны үр дүнг энэхүү ярилцлагаар бүрэн дүүрэн илэрхийлэх боломжгүй тул уншигч танаас хүлцэл өчие. Гэхдээ л зарим төсөөлөл өгөх болов уу гэж найднам. Тэгээд итгэх, үнэмшихийг таны хувьд нь үлдээе.

Жич: Энэхүү бичлэг болон ярилцлагыг 2004 оны 11 сард бичсэн болно.

Өнөөдөр судлаач Ч.Эрдэнэ http://unifieldtheory.blogspot.com/ блог нээжээ. Сонирхсон нь орж үзнэ биз ээ.



Судлаач Ч.ЭРДЭНЭ:

КОПЕРНИКААС ЭХЭЛСЭН ШИНЖЛЭХ УХААН НАДААР ДУУСЧ БАЙГАА ЮМ


-Хөөрөлдсөн Б.Номинчимэд

-За Таны удаа дараа төр түмэнд ухуулж сэнхрүүлэх гээд байдаг ажил одоо юу болж байна вэ?

-Миний бие 1997-2004 оны турш оролдсон судалгааны ажлаа гүйцээж үр дүнд нь нэг боть ном хэвлэлээс гаргаад байна.

-Дvрс төрхийг нь харж болох уу?

-Vнэгvй зар хэвлэж, найр тавих бол болтугай. Миний ном энэ л байна.

-Барагтай жингийн туухай тэнцүүлэх эд байх чинь. Харин түүхийн тавцан дээр ямар байх бол? Таны хэлснээр /Бид ялав/ уу? Асуудлыг нэг мөр тодотгомоор байна. Ингэх нь төр түмэнд хэрэгтэйсэн бус уу?

-Уг нь хэрэгтэй л баймаар. Хэрэг болгох л гэж би өдий олон жил нойр хоолгүй суулаа л даа. Түмэн олон минь зөн совингоороо ямар нэгэн юм хүлээгээд байгаа юм….

-Тэгээд хамгийн чухал нь бид ялсан уу?

-Ялсаан, ялсан! Тэгээд юу гэж? Бид ялж болохгүй юу? Яагаад бид ялж болохгүй гэж төр засаг нь хүртэл бодоод, итгээд эсвэл бүр хүсээд байгаа юм бэ? Түүхийн үүднээс үзвэл Монголчууд ялж байсан. Дахин ялах нөөцтэй, яг үнэндээ бол дахин ялах ёстой гэсэн үг. Түүхэн логикийн аксиом нь энэ. Хосгүй аугаа эзэнт гүрэн байгуулж байсан улс үндэстэн өнөөдөр ийм хоцрогдсон ядуу байгаад дэлхий дахин гайхаж үхэх гээд байхад бид өөрсдөө ичиж гутрахгүй байгаа нь бүр ч гайхалтай.

….
-Ямар ноцтой учир шалтгаанаар бид ялсан байж таарах вэ? Таны зарим нийтлэлээс үзэхэд таны ажил Монголын эзэнт гүрэн байгуулсантай тэнцэхүйц түгээмэл үнэмлэхүй ялалт байх юм шиг ойлгогдоод байна. Ингэж хэтрүүлэх хэрэг байна уу? Хэтрүүлэг нь хэдэн хувь бэ гэвэл та унтууцахгүй биз дээ? Суурь судалгаа ч хүний л үйл учраас илүү дутуу үнэлэх субъектив хандлага байхгүй гэх газаргүй биш vv?

-Нэгмөсөн талбигсан олон асуултанд тань ялигүй дэс дараатай хариулсу, би. Нэгд, манай ялалт түгээмэл үнэмлэхүй байх эсэхийн шалтгаан нь надад юм уу, чамд холбогдох субъектив зүйл огтхон ч биш, шинжлэх ухаан, ерөөс соёл иргэншлийн хөгжил, дэвшлийн гарцаагүй логикоор нөхцөлдсөн объектив зүйл. Яагаад? Хүн төрөлхтний танин мэдэхүй ерөөс эхнээсээ ганцхан зорилготой. Єөрөөр хэлбэл танин мэдэхүйн суурь тулгуур ерөнхий асуудал ганцхан. Оршихуй, хувьсахуйн учир шалтгаан юу вэ, үр дагавар нь юу вэ? Ердөө л энэ ганц асуудал. Бурхан багш, Пифагор тэргүүтэн мэлмий нээсэн он жил тун ойролцоо байх бөгөөд танин мэдэхүйн хоёр шугам болох шашин, шинжлэх ухаан үүсээд даруй 25 зуун өнгөрчээ. Европын буюу шинэ цагийн шинжлэх ухаан Коперникийн алдарт номоор эхлээд 461 жил болжээ. Шинжлэх ухаан байгалийн суурь хуулиудыг нээн нээсээр орчлон оршихуйн зүй тогтлыг нарийвчлан нарийвчилсаар өнөөгийн суурь мэдлэгийн түвшин бүрэлджээ. Хорвоо ертөнц нь орон – цаг, материас тогтох бөгөөд эдгээр суурь үзэгдэл юмсыг судалдаг нь физикийн ухаан. Эл физикийн ухаан өнөөдөр нэн өндөр түвшинд хүрч, материйн асар гүнд нэвтэрснээр цаана нь шийдэгдээгүй ганцхан асуудал үлдэж байгаа юм. Энэ асуудлыг Супернэгдлийн онол-ын асуудал гэнэ. Уг нь бол хөгжингүй улс орнуудын олон нийт, удирдлагын хүрээнд шинжлэх ухааны хүрсэн ерөнхий түвшин, цаашид тавигдах зорилтын тухайд ерөнхий мэдлэгтэй, тодорхой мэдээлэлтэй байдаг. Хоцрогдсон ядуу манай орны тухайд энэ талаар тун чамлалттай нь гол хүндрэл болж байна.

Шинжлэх ухаан, мэргэ төлгөө дээр дооргүй ялгахаа байчихаад сууж байна. Иргэний нийгэм зөн аясаараа байгуулагдахаас илүү мухар сохор сүсэгт автсан мулгуу теократ феодализм цаана чинь ухамсартай нүүрлээд байна. Нийгэмд оюуны хомсдол гүнзгий угших төлөв нүүрлэсэн энэ үед ерөөс шинжлэх ухаан гэж ер юу байгаа билээ гэдгийг эргэн сануулах шаардлага гарч байна. Энэ үүднээс миний бие Лидерс сэтгүүлд нэгэн зүйл хэвлүүлж хэн нэгэн этгээд ямар нэгэн нээлт хийсэн гэж хэлж буй бол энэ тохиолдолд хэрхэн хандах шинжлэх ухаанч арга зүй, ёс журам, хууль дүрэм байдгийг цухас сануулсныг олж үзвээс зохилтой.

Хоёрт, танин мэдэхүйн суурь асуудал ганцхан байсан, одоо ч байна. Ялгаа нь юу вэ гэвэл, өнөөдөр энэ асуудлыг шийдэх буюу супернэгдлийн онолыг байгуулах бүхий л урьдчилсан нөөц мэдлэг, туршлага, аливаа өгөгдөхүүн шинжлэх ухаанд бэлэн болсон явдал.

Єнөөг хүртэлх шинжлэх ухаан бол оршихуй, хувьсахуйн язгуур үнэнийг онолын ухаанд нээн олох бэлтгэл үе шат байна. Энэ бол дэлхийн шинжлэх ухаанд хийгдсэн нийтлэг дүгнэлт. Ерөөс шийдэж, зарчмын хувьд болох юмыг барьж авдаг зүйлийг шинжлэх ухаан гэнэ. Єнөөгийн түвшинд супернэгдлийн онол байгуулах боломжтой болжээ гэж үзэж байгаа юм. Энэ онолыг манай төр түмэн бүү хэл, манай шинжлэх ухааны хүрээнийхэн бараг гадарлахгүй байгаа мэт дүр төрх харагдаж байна. Энэ асуудлын тухай ерөнхий мэдэгдэхүүнийг маш сайн хялбаршуулан бичсэн Нобелийн шагналтан онолч Стивен Вайнбергийн ном бий. Ядахдаа түүнийг олж үзээсэй билээ. Тэгэхгүй бол Эрдэнэ гэгч нэг этгээд сайн дураараа шинэ сэдэв нэр томъёо гаргаад ирсэн ухааны юм бодож, ярьж донгиотоод байх юм.

Стивен Вайнбергийн энэ ном "Эцсийн онолын тухай зүүд мөрөөдөл" гэсэн нэртэй байна. Яагаад ингэж нэрлэх болов?

Дээр дурьдсанаар супернэгдлийн онолын асуудал бол шинжлэх ухааны эцсийн, үнэмлэхүй асуудал. Тиймээс үнэмлэхүй хүнд асуудал. Үнэхээр түүнийг яв цав, барим тавим шийдэх нь зүүд мөрөөдөлд л орж болох тийм агуу зүйл. Ер нь бол супернэгдлийн онол угаас зарчмын хувьд байж болох эсэх тухайд ч эргэлзэх гүнзгий учир шалтгаан логик ба математикт өөрт нь байдаг юм. Вайнбергийн тухайд болно гэсэн үүднээс нь учирлан бичсэн байгаа. Дахиад нэг номын нэр хэлье. "Физикийн төгсгөл буюу нэгдсэн онолын үлгэр домог" гэсэн шүү нэртэй. Физикийг төгсгөх нэгдсэн онол нь үлгэр домогт л баймаар тийм аугаа асуудал үнэхээр мөн. Энэ номын зохиогч болохгүй талаас нь гол төлөв авч үзсэн бололтой.

Энд ойлговол зохистой нь, нэгд, супернэгдлийн, товчилбол, нэгдсэн онолын асуудал гэдэг суурь судалгааны сэдвийг эл ярилцагц санаанаасаа зохиож, сурталчлаагүй байна. Хоёрт, энэ асуудлыг шийдэх нь үнэхээр үлгэр домог, зүүд мөрөөдөлд л тохиолдож магад үнэмлэхүй хүнд хэцүү үйл хэрэг байна. Үнэхээр ч наад зах нь 50 жил, цаад зах нь 100-аад жил онолчид хүч талибан оролдоод үр дүнгүй сууцгааж байна.

Бид дээр нэг, хоёр гэж явсан санагдана. Тэгэхээр гуравт,... За, тэгээд эцэст ямар дүгнэлтэнд хүрэх бол?

Онолын ухааны эцсийн бөгөөд үнэмлэхүй асуудлыг хэн гээч, хэзээ, хаана шийдэж чадна вэ, тэр этгээд үнэмлэхүй түгээмэл ялалт байгуулах юм. Нэг бол түүхэн аугаа ялалт байх, нөгөө бол огт байхгүйн обьектив шалтгаан нь энэ. НҮБ-д 200 гаруй улс гүрэн нэгдсэн буй байх. Ялалт байгуулах магадлалын тархалт харьцангуй нэлээд тэнцүү. Энэ бол чухамхүү өнөө цагийн соёл иргэншлийн онцлог, давуу тал. Нөгөө талаар, магадлал чухамхүү Монголд чиглэн төвлөрөх магадлал ч хангалттай байх сэжмүүд бийг миний /Их гурвалжин/ сэлтээс үзэж болохуйц...

Єрсөлдөөний талбар хэзээнээс ганцхан: энэ нь оюун санааны салбар. Оюуны өрсөлдөөний талбар нь өнөөдөр ганцхан: энэ нь супернэгдлийн онолын асуудал. Тэгэхээр хэн энэ онолыг байгуулнав, тэр даяар өрсөлдөөнд ялна. Улмаар дэлхийн соёл иргэншлийг шууд магнайлан тэргүүлэх учиртай. Үгүй гээд гэдийж чардайгаад байсан ч үйл явц ингэж өрнөнө. Жинхэнэ түүх бол хүнээс асуудаггүй өрнөдөг үзэгдэл.

Ува, лам гурван эрдэнэ минь. Энэ өнөө бидний Монгол дэлхийг тэргүүлнэ гэхэд хэцүү л байх байх. Гэхдээ Та тэр нэгдсэн онолыг нээж олоод боловсруулж чадсан нь үнэн бол бусад нь үнэхээр хоёрдугаар зэргийн л дайвар асуудал байж болох. Энэ хэрийн зүйл одоо ойлгогдоод ирж байна.

Харин Та үнэнээ юугаар батлаад байгаа юм бэ?

Миний баталгаа хангалттай бус, миний баталгаа хангалттайгаас илүү. Уг нь онолын ухаанд баталгаа хүрэлцээтэй байхад л хангалттай. Гэвч зарим тааж болохуйц шалтгааны улмаас би баталгааг хангалттай, хүрэлцээтэйгээс нэлээд илүү гаргаад авчихсан юм. Баталгаанууд чиний хэлснээр барагтай жингийн туухай тэнцүүлэх болчихоод байхад танай сонинд байтугай хүндэднэ. Тиймээс танай сонин хүсвэл дараагийн ярилцлагын сэдэв болгон ялигүй хөндөж болох гээд орхие.

Судлаач баталгаатай эсэхээ өөрөө мэдэж болдог юмыг л шинжлэх ухаан гээд байгаа юм. Тэр тусмаа математикт.

Ер намайг шалгах, хянах, шүүх ухааны юм бодож, цаг алдаж, ажил үрж, ард нийтийн амжиргааг алдагдуулж, үндэсний эрх ашигт хор хохирол санаатай, санамсаргүй учруулах хэрэггүй. Энэ удаа би өөрөө шалгуур нь, шүүгч нь. Шинжлэх ухаан, танин мэдэхүйн үйл явцад ингэдэг номтой, жамтай. Эс бөгөөс хүн төрөлхтөн агуйдаа сууж байх байсан.

Энэ шинжлэх ухааны арга зүйд чинь даруу төлөв байх талын ёс суртахууны хэм хэмжээ ер байхгүй юу, эсвэл Та ийм юм уу?

Vгvй ер, чи миний даруу бусыг хаанаас олж хараад байна аа. Шоу хийж сагсагнаад явсан нь үгүй л юмсан. Гэхдээ бас ноцтой асуулт.

Тээр жил Америкчууд шинжлэх ухаанд гол хүчин зүйл юу вэ гэсэн судалгаа явуулсанд үр дүн нь хувь бодгаль хүний амбийц гэж гарсан юм. Даруу бай гэх нь тэнэг бай гэсэн үг, дарлуулж яв гэсэн хэрэг. Хэний, юуны өмнө даруу төлөв байх тухай чи асууж байна? Судлаачид туйлийн даруу хүмүүс. Гэхдээ зөвхөн байгал ба Бурханы өмнө. Байгалийн хууль, бурханы жамыг мэдсэн бол түүнийг хүмүүст боломжтой, шаардлагатай бүхий л арга хэлбэрээр хэлж өгөх ёстой. Эс бөгөөс хүн төрөлхтөний өмнө гэмт хэрэгтэн болж орхино.

Гэхдээ хувь хүний амбийц гэдэг нь маш олон үзэгдлийн цогц нэгдэл, өргөн бөгөөд гүнзгий ойлголт болохыг анзаарах хэрэгтэй. Хувь бодгалийн амбийцад давамгайлж буй элементүүдийн шинж чанар маш чухал. Миний хувьд хувийн амбийцийн ард үнэн чанартаа үндэснйи амбийцаас өөр юм байхгүй. Ер нь бол шинжлэх ухаан, оюуны өрсөлдөөнд үндэсний амбийц тэргүүлэх хүчин зүйл байдаг жамтай. Энэ бол энд байтугай өгүүлэшгүй нарийн асуудал.

Харсаар үзсээр байтал Нар Дэлхийг тойрч даялж давхиад байна. Яалт ч үгүй баримт энэ. Коперник эсрэгээр авч үзээд дэлхий нарыг тойрч байх баталгааг олсон байна. Одоо яахав?

Харин яалтай юм?

Ном бичих байх.

Тэгээд бичнэ л биз. Юу нь хэцүү байна?

Хэцvv нь Коперникийн ном гарсаны маргааш ч Нар Дэлхийг тойройд давхиад байгаа юм. Энэ нөхцөлд яаж бичих вэ, хэнд найдах вэ гэсэн асуудал хавиргаараа тавигдана.

Шинжлэх ухааны уламжлал, тогтсон заншил шашныхаас илүү настай. Аврал нь энэ. Онолын ухаан, байгалийн философийн уламжлалын эхэнд "Геометр үл мэдэгсэд бүү шагай" гэсэн Платоны академийн уриа байна. Үүнийг л Коперник шүүрч аваад номынхоо эхэнд грек хэлээр тавьчихаж байгаа юм.

Єөр ямар ч арга байхгүй. Уг нь хэрийн хүний эгдүү хүргэм даруу бус, бараг дээрэнгүй хэллэг. Ингэж шинжлэх ухааныг, шинэ нээлт, ололтыг наад зах нь гэрийн эзэгтэй нар, цаад зах нь дээр сууж буй тэнэг феодалуудаас эхнээсээ хамгаалж, хэлэлцүүлгийн хүрээг зааглах хэрэгтэй. Эс тэгвээс нөгөө феодал нь орноосоо сугарч гараад хартал Нар урьдын адил Дорноос Єрнө тийш даялаад давхиад яваа. Дахиж орондоо ороод авгайдаа хэлтэл нөгөө балай нь "Тэгвэл чи шүүхээр хөөцөлдөж байгаад тэр Коперникийг шатаалгачихаач дээ/ гэхээр нь нөгөөдөх нь хөөцөлдсөөр байгаад үхсэн Коперникийн шарилыг арай хөндөлгүй, номыг нь хориулж байгаа юм. Үнэн хэрэгтээ саяхан болтол түүний ном хориотой байлаа.

Бодвол, Та ч бас тэр уриаг шүүрээд авсан байх нь. Гэхдээ эрхбиш цаг өөр болсон биш үү. Шинжлэх ухаан Коперникаас эхэлж байсан бол өнөө Танаар төгсөж байгаа юм бусуу? Нөхцөл байдал эрс тэс өөр баймаар юм.


Шvvрээд авалгүй яах вэ? Коперникаас эхэлсэн шинжлэх ухаан надаар төгсч байгаа юм. Тиймийн тулд л супер нэгдлийн онол байна. Харин нөхцөл байдал Галилейн үеийнхээс огт өөрчлөгдөөгүй шүү гэж хэн нэгэн хэлсэн байдаг юм. Үнэхээр нэг их өөрчлөгдөөгүй болохыг би өнгөрсөн жилүүдийн туршлагаар бишгүй туулсан. Учир нь хүн гээч амьтан өөрчлөгдөггүй юм байна л даа.

Ер нь Коперникийн номондоо хийсэн өмнөтгөл үг нь шинжлэх ухаанд, хүний сэтгэлгээнд хувьсгал хийх хүний муу санааны сурах бичиг тэр чигээрээ мөн юм. Азаар миний номын санд өмнөтгөл нь байж байв. Єөр хэнд ч хэрэг байхгүй, зөвхөн үнэхээр хувьсгал хийж буйгаа мэдэж, нийгмийн талын хүндрэл бэрхшээлийг урьдчилан харж буй хүн ердөө л тэр өмнөтгөлийг хуулчихаж болно.

"Аливаа математикийн ухаанд юу ч үл мэдэх мөртөө худлаа тальтигнасан чалчаа юмнууд миний бүтээлийг шүүмжлэх, шүүх ухааны юм бодох ахул тэдний гэнэн тэнэг санааг би огтхон ч тэвчиж хүлцэхгүй болой" гэж Коперник бичиж байгаа юм.

Тиймээс шинжлэх ухааны сонгодог уламжлал нь энэ мэт даруу бус анхааруулгаас эхэлнэ. Єөр арга байхгүй. Хүн төрөлхтөний танин мэдэхүй, улмаар даяар соёл иргэншлийн язгуур эрх ашгийг эхнээсээ тэр тальтигнасан чалчаа юмнуудаас эрс хамгаалах хэрэгтэй. Энд хатуу хүтүү үг хэллэг бол ёсзүйн доторхи өөрийн хамгаалалт. Энэ бол угтаа шинжлэх ухааны ёс зүй.

Гэвч өнөө үеийн давуу тал аль олон бөгөөд давтагдашгүй. Гол нь шинжлэх ухаанд таван зууны сайн муу бүх туршлага хуримталсан. Хэн хүн энэ тушлага дээр тулгуурлаад тухай бүр зөв дүгнэлт, зүй ёсны үйлдэл хийх боломжтой. Чухам эндээс, жишээ нь, төр засаг, улс орны дээд удирдлагын боловсролын цар хүрээний асуудал зайлшгүй урган гарч ирнэ. Єнөөгийн ядуу буурай улс орнуудад нэг талаас, цаанаас бас ямар нэг гэгээтэй, сэхээтэнлэг аясын, нөгөө талаар, Харвардад нийгмийн ухааныг, Кэмбрижд байгалийн ухааныг эзэмшсэн хүмүүс ус агаар мэт хэрэгтэй болж байна.

Монголд улс төр багадсан биш, Ийм юм руу энэ удаа ормооргүй байна. Таны энэ онолын үнэ цэнийн дараа улс төр гээч юм руу орох нь огт утгагүй болгож орхино. Харин улс төрийн талаар тусад нь нэгэн сэдэв болгож тусгайлан ярилцвал яасан юм бэ? Тэгэхээр хоёулаа энэ удаагийнхаа яриагаа үүгээр түр өндөрлөе. Дараад нь бидэнд эргээд ярилцах санаа, сэдэв мундахгүй олон байгаа.

За чинийхээр болог.
Судлаач Ч.Эрдэнийн блог http://unifieldtheory.blogspot.com/