Friday, May 27, 2011

Зохиолч, орчуулагч Д.Оюунчимэг: Бурханлаг хүн болж төлөвшихөд сонгодог зохиолууд хувь нэмэр оруулна

Б.Поттерын “Питер нэрт туулай”, Оскар Уальдын “Аз жаргалтай ханхүү”, Карло Колодийн “Пиноккио” зэрэг дэлхийн 108 сонгодог бүтээлтэй багачууд танилцах боломжтой боллоо.

“Хөх дэвтэр” компанийн захирал, зохиолч орчуулагч Д.Оюунчимэг анх энэ санааг гаргаж, эх үрсийн баяраар бүх номоо хүүхдүүдийн мэлмийд хүргэхээр ажиллаж байна. “Эрдэнэсийн сан” нэртэй цуврал бүтээлийн талаар ахмад уран бүтээлч н.Билэгсайхан “Одоо Монголын нийгэмд чөтгөр санаа руу ойртсон чөтгөрлөг хүн олон байна.

Энэ нь багадаа ном уншаагүй, уран зохиолоор хүмүүжээгүйтэй холбоотой. Хүнийг бурханлаг шинж чанарт ойртуулдаг гол зүйл бол сонгодог бүтээл юм. Тиймээс энэ номууд монгол хүний хөгжилд том хөрөнгө оруулалт болно” гэлээ. Мөн “Гоц авъяастан”-ы 93 дугаар сургуулийн V ангийн сурагч н.Түвшингэрэл эдгээр номын дээжсээс уншсан сэтгэгдлээ хуваалцсан юм. Тэрээр “Хөөрхөн хар”, “Бяцхан гүнж”, “Дуурийн театрын хий үзэгдэл” зэрэг бүтээл уншжээ.

Түүнээс “Дуурийн театрын хий үзэгдэл” номноос юу ойлгосон бэ гэхэд “Гаднаас нь хүнийг битгий дүгнэ. Гаднаа муухай байгаа ч ямар ч хүн агуу сайхан сэтгэлийг агуулж байдаг гэдгийг ойлгосон. Харин “Бяцхан гүнж” зохиолд тэсвэр тэвчээртэй зорилгодоо хүрсэн мундаг охины тухай гардаг” хэмээв. Одоо н.Түвшингэрэл охин “Интоорт цэцэрлэгийн Мэри Поппинс” гэдэг ид шидтэй дагинын тухай ном уншиж байгаа аж. Энэ үеэр 108 боть номыг санаачлагч зохиолч, орчуулагч Д.Оюунчимэгтэй ярилцлаа.

-Уран зохиол хүний төлөвшилд их нөлөөлдөг гэдэг. Та хүүхдийн 108 сонгодог номын ач холбогдлыг юу гэх вэ?
-”Жени муур” зохиолыг орчуулсан Ч.Баяртогтох гуай “Чи надад их сайхан бүтээл өгчээ. Би энэ зохиолыг орчуулж байхдаа их зүйлийг ойлголоо” гэж байсан. Тэгэхээр 60 гарсан хүнд тэр бүтээл ухаарал өгч байхад хүүхдүүдэд үр өгөөжөө өгөх нь ойлгомжтой юм. Мөн манайд нэг буруу ойлголт байдаг. Хичээлээс гадуур хүүхдийн унших номын жагсаалт гэж байна. Уг нь бол энэ зохиолыг хүүхдүүд хичээл дээрээ уншдаг баймаар юм. Кембриджийн их сургуулийн гаргасан жагсаалтыг харахад долдугаар ангиас доош ангийнхны 80 хувь нь уран зохиолоор дамжиж газарзүй, түүх, эрүүл мэндийн тухай ойлголт авч байдаг юм билээ.

-Энэ номууд хүний хөгжилд ихээхэн хувь нэмэр оруулна гэж ахмад уран бүтээлчид ярьж байна. Ном орчуулах санааг та гаргасан байх аа?
-Анх хүүхдийн 108 боть ном гаргана гэсэн том санаа агуулж эдгээр бүтээлийг барьж суусангүй. Хүүхдүүддээ үлгэр уншиж өгч байхдаа энэ санааг олсон. Монгол хэлээр гарсан сайхан найруулга, утга санаатай бүтээл үнэндээ олдохгүй байлаа. Тэгээд анх гурван боть үлгэр орчуулсан. Цаашлаад ганц хоёр ном хэвлэсэн. Хүүхдүүддээ л зориулсан бүтээл маань 108 болон үржинэ гэж бодоогүй. Билгээ ахын хэлдгээр энэ бүтээлүүд чөтгөрлөг хүн олон болж байгаа энэ нийгмийг бурханлаг болоход нь жаахан ч гэсэн хувь нэмэр болох болов уу гэдэгт найдаж байна.

-108 ном орчуулж хэвлүүлэх амаргүй байсан байх. Гол асуудал нь юу байв?
-Санхүүгийн асуудал хүндрэлтэй байлаа. 100 гаруй номыг хэн нэгэн хүн халааснаасаа мөнгө гаргаад хэвлүүлнэ гэдэг хэцүү ажил. Би ямар БСШУЯ биш, больё гэж бодсон үе надад бий. Гэхдээ энэ нийгэмд би зориглож хийхгүй бол хэзээ, хэн хийхийг хүлээх юм бэ. Мөн нийгэм маань мэдэхг үй учраас үүнийг хүлээж авахгүй байх гэсэн айдас байсан. Манай сургалтын хөтөлбөрт хүүхдүүдийн толгойг эргэтэл тоо бодуулж, гарыг нь сарвайтал хуулан бичлэг хийлгэдэг. Харин хөгжингүй оронд тэднийг үлгэрээр хүмүүжүүлж байна. Тэгэхээр хүүхэд хүссэн хүсээгүй сайн муугийн тухай, яавал үнэнч шударга болохын тухай ойлгодог. Энэ л шугамаар явбал зүгээр байна.

-”Эрдэнэсийн сан” ботьд багтсан зохиолуудыг ямар шалгуураар сонгосон бэ. Сонгодог зохиол болохоор хүүхдэд ойрхон байж чадах болов уу?
-Аль болох энгийн ойлгомжтойгоор хүргэхийг зорьсон. Эдгээр номын олонхийг нь дэлхий нийтээр хүлээн зөвшөөрсөн, АНУ, Англи, Франц, Герман, ОХУ, Япон зэрэг хөгжингүй орнууд сургалтынхаа хөтөлбөрт багтдаг бүтээлүүд бий. Сүүлийн 100 гаруй жилийн туршид хүүхдийн шилдэг зохиолын тэргүүнд явж байгаа Ф.Бөрнэт, С.Легарлёф, Л.Алкотт, Монтгомери, мөн дорноос бол Энэтхэг, Япон, Араб зэрэг эртний уран зохиолын өв сан бүхий улс орнуудаас орууллаа.

-Орчуулга дээр та өөрөө ажилласан. Хүүхдийн сонгодог зохиолыг орчуулах онцлог нь юу вэ?
-Уран сайхны хувьд өндөр ур чадвар шаардсан ажил байлаа. Би 30 гаруй хувийг нь орчуулж, бараг бүх бүтээлийнхээ редактороор ажилласан. Олон жил энэ салбарт ажилласан хүний хувьд өөрийнхөө гараар сайн зүйл хийхийг хичээлээ. Зарим хүмүүс намайг номоор бизнес хийх гэсэн зальтай хүн гэж бодож байж магадгүй л юм.

-Ерөнхий боловсролын сургуульд уран зохиол цаг маш бага байдаг. Тэгэхээр эдгээр номнууд тэр орон зайг нөхөх болов уу. Танай номнууд хэр эрэлт хэрэгцээтэй байна вэ?
-”Дэлхийн том баячуудыг нэг л зүйл холбодог. Тэр юу гэвэл тэд маш их үгийн баялагтай байсан” гэж надад нэг хүн хэлж байсан. Америкийн наймдугаар ангийн хүүхэд Эмили Дикинсоны шүлгийг уншиж байна гээд бод. Манайд наймдугаар ангийн хүүхэд битгий хэл Эмилиг мэддэг яруу найрагч хэд билээ.

Мөн Кэмбриджийн гуравдугаар ангийн хүүхэд Торгоны замын тухай ном уншиж байна. Гэтэл манайд их сургуульд нь ч Торгоны замын тухай ном, сурах бичиг байдаггүй. Өнөөдөр сайхан нийгэм байгуулах нь бидний зорилго. Тэр сайхан нийгэм байгуулах хүчин зүйл нь хүн юм. Хүүхэд болгон “Үлгэр яриад өгөөч” гэсэн хүсэлтэй байдаг. Энэ гэгээлэг сайхан хүсэл дээр нь тэднийг сайн хүн болгож хүмүүжүүлэх хэрэгтэй байна.

Т.Батсайхан /Зууны мэдээ/

1 comment:

ganga said...

Oyunchimegiin ene nomuudiin talaar "Huuhded barisan gaihamshigt beleg" bichleg blogtoo oruullaa.