ХАМБА ГЭГЭЭНИЙ ХАЧИН СОНИН ЯВДЛУУДААС - 4

Хамба гэгээн ба Сүрэнжав дүвчин

Хамбын хийдэд Сүрэнжав дүвчин гэж мундаг эрдэм чадалтай дүвчин хүн байж дээ. Зарим хүн түүнийг Хамба Гэгээний төрсөн дүү нь ч гэдэг. Сүрэнжав дүвчин буугаагүй үед дуулга малгайны ирмэг нь хоёр мөрийг нь цохиж, сагалдрага нь хэнхдэгээр нь татаж байдаг, буугаад ирэхэд өнөөх сагалдрага нь эрүүгээр нь шигдээд орчихсон харагддаг байсан гэдэг. Хөөж томордог байсан гэсэн үг. Бууж байхдаа сэлэм жадыг гартаа төмөр утас шиг ороон томдог, хооронд нь дээс шиг зангидаж орхисон хос илд Гэгээний лаврингийн үүдэнд хэвтэж байдаг. Мөн том жад авч, ирийг нь гэдсэндээ тулгаж бариад хана руу хүчтэй мөргөхөд ар нуруугаар нь жадны үзүүр цустай гарч ирдэг, түүнээ суга татаад хаядаг гэх мэтчилэн их л шид үзүүлдэг. Тэрээр дүвчин байгаад зогсохгүй элдэв өвчин зовлонг анагаах арга увидасаар гүйцэгдэшгүй нэгэн байсан гэдэг. Хүний эрүүг зааж, хоолойных нь буглааг аваад, буцааж эдгээж байсны гэрч завжнаасаа шанаа хүртлээ нарийн улаан сорвитой хүн мэр сэр байсан гэдэг. Мөн энэ нутагт цоохор хүмүүс цөөнгүй байсан нь Сүрэнжав дүвчин цагаан бурхан, улаан бурхантсан хүмүүсийг өөрөө тарилга хийн тарьж эдгээж байсны ул мөр гэлцдэг.

Хамба гэгээн ба Салга Нэйл

Сүрэнжав дүвчиний эрдэм чадлыг Богд хаан сонсоод түүнийг дэргэдээ авахаар дуудуулжээ. Дүвчинтэн шавь, дотныхоо хүмүүсийг дагуулан хүрээ явах замд Арвайхээр орчимд гэнэт бие нь ихэд муудав гэнэ. Дүвчинд хэдэн чадалтай шавь байж, тэд юунаас болов хэмээн мөнгө цутгаж үзтэл хараал ирсэн байжээ. Шавь нарт нь тэр хараалыг буцаах чадал хүрсэнгүй, Дүвчинтэнд бараалхаж, “Та энэ хараалыг хариулна уу” гэж гуйсанд “Хэрэггүй, хэрэггүй. Манай зиндааныхнаас л ирж байгаа юм. Энэ муу жатга хараалыг хариулбал нутаг оронд маань л гай гамшиг болж унана” гээд халгаасангүй байсаар өнгөрчихөж гэнэ.

Сүрэнжав дүвчнийг замдаа эндсэнийг сонсонгуут Хамба гэгээн “Тэр Нэйлийг дууд” гэжээ. Нэйл ч хүрээд ирж. Гэгээнтэн “Чи хө, яах гэж ганц сайн дүвчингийн минь араас жатга гүйлгэв” гэсэнд Нэйл “Сүрэнжав бид хоёр нэг зиндааных, эрдэм чадлын хувьд бид ойролцоо. Гэтэл тэр Богд гэгээнтэнд тоогдсонд хор төрж, би тэссэнгүй жатга илгээсэн билээ” хэмээн үнэнээ өчсөн байна.

Гэгээн “Эрдэм гэдэг ирт мэс шиг. Энэ мэс сэтгэлд номын гэгээ тусч, нинж төрөөгүй хүний гарт орвол хүнийг авардаг биш алдаг мэс болно. Түүнийг ч чи үзүүллээ. Адилхан эрдэм чадалтай атал чамайг биш Сүрэнжавыг сонгосны учрыг чи одоо ойлгож байна уу” гэсэнд Нэйл “Ойлгож байна аа” гэж. “За, тийм байдаг байж. Үнэнээ хэлсний төлөө амийг чинь үлдээе. Алив наашаа тонгой” гэсэнд Нэйл тэрхэн зуур тонгойж, Гэгээнтэн ч гартаа байсан эрхээрээ духанд нь нэг хүрээд “Одоо яв яв” гэжээ. Нэйл Гэгээний лаврингаас гарангуут довжоон дээр нь дэвхцээд эхэлжээ. Тийнхүү Эрдэмт Нэйл маань Салга Нэйл болов. Нэйлийг унтаж байхад нь ч хоёр хөл нь дэп – дап, дэп – дап гээд савчиж байдаг, явахдаа биеэ хурааж хурааж, доороо дэвхчиж дэвхчиж байгаад үүд хоймрын зайд хар гүйхээрээ яваад харуулдаж унадаг, нүүр өөдөө цацчихдаг учир аяганд цай ууж чаддаггүй, ямагт ус дүүргэсэн том тогоонд толгойгоо дүрж байж уудаг, хоолыг нохойн идүүрт хийж өгөхөөр нэг гараараа нөгөөгийнхөө шуунаас тас зуурч байгаад анаж анаж өнөөх хоолыг базаад авдаг, түүнээ ам руугаа мөн л бага багаар ойртуулсаар гэнэтхэн ам руугаа цацаж, тал хагасыг нь үмхэж авдаг зовлонт болжээ. Гэгээнтэний хүссэнээр Нэйлийг Хүрээнийхэн ээлжлэн аль сайнаараа хооллож, ундлан, хувцаслаж байв. Зарим дэггүй банди нар зүггүйтэн хэвтэж буй түүн дээр мордчихоор дэп – дап, дэп – дап гэн тэмээ тавчиж буй мэт дээш нь хөөргөн зугаацуулдаг, бас зарим нь түүнд тавьж өгсөн хоолыг нь булааж иддэг ч байсан гэдэг. Тэгэж явсаар хогийн ганганд золбин нохдын дунд өнгөрчээ.

Харин “Энэ Нэйл хүйтэн мэсийг тавихааргүй атгажээ. Мэсийг нь дахин хэрэглүүлэхгүй байх өөр арга олдсонгүй дээ” хэмээн Гэгээнтэн энэ тухай ойр дотныхондоо учирласан байна.

Үргэлжлэл бий