Тусгаар тогтнолын тухай цуврал - 11
Үндэсний бичиг соёл гэдэг тусгаар тогтнолтой амин чухал хамаатай эд л дээ. Сан-Франциско хотод эрдмийн ажил хийж буй эрхэм анд Ш.Баатарын нэгэн тэмдэглэл хэн хүнд нэгийг бодуулна. Үндэсний бичиг соёл хийгээд тусгаар тогтнол хоёрын харилцан хамаарлын талаар олон тайлбар, онол хэлэх шаардлага ч байхгүй юм.
Ш.Баатар анд ажилдаа метрогоор явдаг аж. Ийнхүү нийтийн тээврээр явах нь бие амар, цаг хожихоос гадна хамгийн гол нь ажил хэрэгч хүний хувьд метронд хэдэн хуудас хараад авах боломжийг өөртөө гаргана. Монгол үндэснийхээ түүх соёлын даацтай судалгаа хийж буй Баатар ихэвчлэн худам бичгээр бичсэн сурвалж бичиг уншиж явах тул хажууд нь зогссон сонжооч хүмүүс өлийн харж, уншиж тайлах гэж оролддог гэнэ.
Цааш өөрийнх нь үгээр үргэлжлүүлье.
“ ... Хүн гэдэг сониуч амьтан юм аа. Араб хэл гадарладаг бололтой, сахал үстэй зарим нөхөд хүзүүгээ гэлжийлгэж ирээд л унших гэж саваагүйрхэнэ. Харц тулгарангуутаа сандран “Салам алекам” гээд мэндэлнэ. “Алекам салам” гэчихээд ажигч үгүй номоо уншихад, жаахан байзнаснаа үсэглэж дийлээгүй бололтой энэ хаанахын ямар гээч бичиг бэ, яагаад босоогоор нь уншиж болж байна аа гэж асууж, өддөг юм. “Монгол бичиг” гэж нэг амьсгалаар хамар сэнгэнүүлэн бахархалтай гэгч нь хэлнэ дээ. Бусдааc өөр нэгэн үндэстэн гэдгээ илэрхийлэх алтан хором бол тэр юм. Яг тэр агшинг үгээр дүрслэхэд Олимпын тэнгэрт тугаа мандуулж байгаа тамирчин л гэсэн үг.
Cониуч хүн таараад ямар бичиг болохыг мэдээд их л хүндэтгэлтай харьцана. Энэ бол намайг хүндэтгэж байгаа юм биш, Монгол бичгийн соёлыг маань биширч байгаа хэрэг. Зуун зууныг туулаад бидний үeд тулж ирээд мартагдахын даваан дээр ирcэн монгол бичиг ийм л увдастaй юм.”
“Худам монгол бичгийн соёл бидний дархлаа” тэмдэглэлийг бүрэн эхээр нь уншихыг хүссэн хүн түүний блогт морилно уу.
Хаяг нь: www.shbaatar.blogspot.com
Оросуудын хажууд крилл үсгээр бичсэн ном уншиж явахад нэг л өөр, тэднээс юм зээлчихсэн мэт сэтгэгдэл төрнө. “Хүний морь унасан хүний алцаа татуу, хүний дээл өмссөн хүний мөр татуу” гэдэг дээ. Тиймэрхүү л байна. Харин худам монголоороо бичсэн ном уншиж суухад огт өөр. Хаана ч, ямар ч улс үндэстний дотор тийм номоо бариад явахад нүүр бардам билээ.
Би монгол дотроо бол гарын үсгээ ердийнхөөрөө криллээр зурна. Харин монголоосоо гараад явахаараа, гаалийн мэдүүлэг дээр хүртэл худам бичгээр гарын үсгээ зурдаг. Нэг л сайхан байдаг юм.
Ер өнөөдөр ЮНЕСКО-д бүртгэлтэй гарын таван хуруунд багтах хэдхэн бичгийн нэг нь худам монгол буюу хуучин монгол бичиг. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн 200 гаруй улсын дундаас үндэсний бичигтэй, гэхдээ давтагдашгүй босоо бичигтэй ганц орон нь Монгол.
Энэ бол Монгол орон язгуураасаа тусгаар улс, үндэстэн байсныг нотолно. Үүнээс илүү бат нот нотолгоо гэж хаа байхав дээ.
Б.Номинчимэд
2008 оны 12 сар. Улаанбаатар.
Үндэсний бичиг соёл гэдэг тусгаар тогтнолтой амин чухал хамаатай эд л дээ. Сан-Франциско хотод эрдмийн ажил хийж буй эрхэм анд Ш.Баатарын нэгэн тэмдэглэл хэн хүнд нэгийг бодуулна. Үндэсний бичиг соёл хийгээд тусгаар тогтнол хоёрын харилцан хамаарлын талаар олон тайлбар, онол хэлэх шаардлага ч байхгүй юм.
Ш.Баатар анд ажилдаа метрогоор явдаг аж. Ийнхүү нийтийн тээврээр явах нь бие амар, цаг хожихоос гадна хамгийн гол нь ажил хэрэгч хүний хувьд метронд хэдэн хуудас хараад авах боломжийг өөртөө гаргана. Монгол үндэснийхээ түүх соёлын даацтай судалгаа хийж буй Баатар ихэвчлэн худам бичгээр бичсэн сурвалж бичиг уншиж явах тул хажууд нь зогссон сонжооч хүмүүс өлийн харж, уншиж тайлах гэж оролддог гэнэ.
Цааш өөрийнх нь үгээр үргэлжлүүлье.
“ ... Хүн гэдэг сониуч амьтан юм аа. Араб хэл гадарладаг бололтой, сахал үстэй зарим нөхөд хүзүүгээ гэлжийлгэж ирээд л унших гэж саваагүйрхэнэ. Харц тулгарангуутаа сандран “Салам алекам” гээд мэндэлнэ. “Алекам салам” гэчихээд ажигч үгүй номоо уншихад, жаахан байзнаснаа үсэглэж дийлээгүй бололтой энэ хаанахын ямар гээч бичиг бэ, яагаад босоогоор нь уншиж болж байна аа гэж асууж, өддөг юм. “Монгол бичиг” гэж нэг амьсгалаар хамар сэнгэнүүлэн бахархалтай гэгч нь хэлнэ дээ. Бусдааc өөр нэгэн үндэстэн гэдгээ илэрхийлэх алтан хором бол тэр юм. Яг тэр агшинг үгээр дүрслэхэд Олимпын тэнгэрт тугаа мандуулж байгаа тамирчин л гэсэн үг.
Cониуч хүн таараад ямар бичиг болохыг мэдээд их л хүндэтгэлтай харьцана. Энэ бол намайг хүндэтгэж байгаа юм биш, Монгол бичгийн соёлыг маань биширч байгаа хэрэг. Зуун зууныг туулаад бидний үeд тулж ирээд мартагдахын даваан дээр ирcэн монгол бичиг ийм л увдастaй юм.”
“Худам монгол бичгийн соёл бидний дархлаа” тэмдэглэлийг бүрэн эхээр нь уншихыг хүссэн хүн түүний блогт морилно уу.
Хаяг нь: www.shbaatar.blogspot.com
Оросуудын хажууд крилл үсгээр бичсэн ном уншиж явахад нэг л өөр, тэднээс юм зээлчихсэн мэт сэтгэгдэл төрнө. “Хүний морь унасан хүний алцаа татуу, хүний дээл өмссөн хүний мөр татуу” гэдэг дээ. Тиймэрхүү л байна. Харин худам монголоороо бичсэн ном уншиж суухад огт өөр. Хаана ч, ямар ч улс үндэстний дотор тийм номоо бариад явахад нүүр бардам билээ.
Би монгол дотроо бол гарын үсгээ ердийнхөөрөө криллээр зурна. Харин монголоосоо гараад явахаараа, гаалийн мэдүүлэг дээр хүртэл худам бичгээр гарын үсгээ зурдаг. Нэг л сайхан байдаг юм.
Ер өнөөдөр ЮНЕСКО-д бүртгэлтэй гарын таван хуруунд багтах хэдхэн бичгийн нэг нь худам монгол буюу хуучин монгол бичиг. Өөрөөр хэлбэл дэлхийн 200 гаруй улсын дундаас үндэсний бичигтэй, гэхдээ давтагдашгүй босоо бичигтэй ганц орон нь Монгол.
Энэ бол Монгол орон язгуураасаа тусгаар улс, үндэстэн байсныг нотолно. Үүнээс илүү бат нот нотолгоо гэж хаа байхав дээ.
Б.Номинчимэд
2008 оны 12 сар. Улаанбаатар.
No comments:
Post a Comment