олон талт амьдрал улам бүр хурдацтай хувьсан өөрчлөгдөж буй өнөөдрийн нөхцөлд хатуу измч үзэлтэй НАМ байна гэдэг эцсийн эцэст мухардалд л хүргэх магадлалтай боллоо. Өөрөөр хэлбэл хатуу либерал, тууштай социалист, эсвэл консерватив үзэл онол гэх мэт тодорхой онолын үүднээс төр улсын алив явдлыг хөтлөн явуулахад улам бүр ээдрээтэй бэрхшээлтэй болж байх шиг. Тиймээс хувьсан өөрчлөгдөж буй нөхцөл байдлыг соргог мэдэрсэн нь, алс хэтийн өөрчлөлт хувьслийг их өндөр магадлалтай төсөөлөн харж, түүнд тохирч нийцсэн оновчтой прагматик бодлого зорилго гарган хэрэгжүүлж чадсан нам, улс орон өнөөдрийн хөгжлийн орон зайд хожих магадлал өндөр байна.
- Тэгээд ч манайд улс төрийн нам сонгодог утгаараа аль эрт байхгүй болчихсон. Үүнийг 3 зүйл дээр өгүүлж болно. Тухайлбал:
1. Улс төрийн намын нэгэн гол тулгуур болох үзэл баримтлалдаа тууштай байх явдал манай намуудад бараг байдаггүй. 90-ээд оны дундуур хэт барууны либерал МҮАН-тай зүүн төвийн СоцДек нам нэгдээд АН болчихсон, саяхан барууны үзэлтэй АН -д зүүн төвч талдаа ИЗНН нэгдчихсэн. Ардчилсан социалист үзэл онолтой МАН барууны АН-тай хоёр ч удаа нэгдэж Засгийн газар байгууллаа. Энэ мэт намын суурь үзэл онолоос огтхон ч хамааралгүйгээр учир замбараагүй нэгдэх, нийлэх явдал өнөө ч үргэлжилсээр байгаа нь нэг талаас их прагматик ухаалаг хандлага мэт боловч угтаа ердөө л үзэл онол, зарчимд бус ямар нэгэн эрх ашигт суурилсан нэгдэл болно.
Сонгогчид ч намуудыг сонгож үнэлэхдээ энэ нь зүүнийх, энэ нь барууных гэсэн хандлагаар сонгодог, дэмждэг явдал маш сул, ихэнхдээ тухайн намуудыг төлөөлж буй хүмүүсийн үйл ажиллагаа болон тухайн үеийн нөхцөл байдлаас нь хамаарч үнэлж байна. Мөн хэт барууны нам атлаа АН нь хэт зүүний намын гаргадаг нийгмийн өргөн халамжийг багтаасан сонгуулийн хөтөлбөр гаргадаг гэх мэт....
2. Боловсон хүчний бодлого нь үнэн хэрэг дээрээ ажлын ур чадвар, эв дүй, итгэл үнэмшил, хувь хүний чанар гэх зэрэг дээр үндэслэдэг мерит хандлага үгүй, харин илүү мөнгө өгсөн нь, илүү бүлэглэл үүсгэж чадсан нь, илүү даргасаг авьяастай нь тэргүүн эгнээнд гардаг байдалтай байгаа. Энэ нь намуудыг заримдаа санхүү, эрх мэдлийн мафийн мэт шинж төрхтэй болгож харагдуулдаг.
3. Манай намуудад нэн тодорхой шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хөгжлийн урт болон дунд ойрын зорилт хөтөлбөр байгаа эсэх нь мэдэгддэггүй, аль ялсан Нам нь 4-хөн жилийн хугацаатай хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг, тэр нь алс хэтийн зорилтыг хангахад чиглэсэн, түүний нэгэн шат, алхам гэхээс илүүгээр тухайн намын сонгогчидийг хуурсан популист амлалтыг хагас дутуу биелүүлэхэд чиглэсэн байх агаад, энэ нь эдийн засагт нэмэр тустай, алс хэтийн хараатай бус, харин ч хор хохирол нь их талдаа байдаг тул “Хөгжлийн хөтөлбөр” гэж нэрлэхээс “Хорлох хөтөлбөр” гэвээс зохино.
.
Энэ бүхэн нь өнөөдөр Монголд Нам сонгодог утгаараа байхгүй болсныг илтгэхийн зэрэгцээ улс төрийн сэтгэлгээний орчинг хачин парадокс нөхцөл байдалд оруулчихаж байгаа харагдана. Магадгүй энэ нь нийгмийн оюун санааны хямралд ихээхэн суурь нөлөө өгч байж ч болно.
.
Эцэст нь хэлэхэд, товчхондоо өнөөдрийн нөхцөлд улс төрийн намын үүрэг роль улс орны хөгжилд тийм чухал байна уу, үгүй юу гэдгийг эргэж ултай сөхөж үзэх шаардлагатай болсон мэт. Юутай ч манайд өнөөдөр үйл ажиллагаа явуулж буй, ялангуяа 25 жилийн турш төрийн эрхийг ээлжлэн барьсан хоёр том намын өнөөгийн байр байдал, төлөвшил, чадавхийн түвшинд авч үзвэл улс орныхоо нийгмийн шаардлагыг бүрэн хангаж чадахгүй байна гэсэн дүгнэлт гарна.
Б.Номинчимэд
- Тэгээд ч манайд улс төрийн нам сонгодог утгаараа аль эрт байхгүй болчихсон. Үүнийг 3 зүйл дээр өгүүлж болно. Тухайлбал:
1. Улс төрийн намын нэгэн гол тулгуур болох үзэл баримтлалдаа тууштай байх явдал манай намуудад бараг байдаггүй. 90-ээд оны дундуур хэт барууны либерал МҮАН-тай зүүн төвийн СоцДек нам нэгдээд АН болчихсон, саяхан барууны үзэлтэй АН -д зүүн төвч талдаа ИЗНН нэгдчихсэн. Ардчилсан социалист үзэл онолтой МАН барууны АН-тай хоёр ч удаа нэгдэж Засгийн газар байгууллаа. Энэ мэт намын суурь үзэл онолоос огтхон ч хамааралгүйгээр учир замбараагүй нэгдэх, нийлэх явдал өнөө ч үргэлжилсээр байгаа нь нэг талаас их прагматик ухаалаг хандлага мэт боловч угтаа ердөө л үзэл онол, зарчимд бус ямар нэгэн эрх ашигт суурилсан нэгдэл болно.
Сонгогчид ч намуудыг сонгож үнэлэхдээ энэ нь зүүнийх, энэ нь барууных гэсэн хандлагаар сонгодог, дэмждэг явдал маш сул, ихэнхдээ тухайн намуудыг төлөөлж буй хүмүүсийн үйл ажиллагаа болон тухайн үеийн нөхцөл байдлаас нь хамаарч үнэлж байна. Мөн хэт барууны нам атлаа АН нь хэт зүүний намын гаргадаг нийгмийн өргөн халамжийг багтаасан сонгуулийн хөтөлбөр гаргадаг гэх мэт....
2. Боловсон хүчний бодлого нь үнэн хэрэг дээрээ ажлын ур чадвар, эв дүй, итгэл үнэмшил, хувь хүний чанар гэх зэрэг дээр үндэслэдэг мерит хандлага үгүй, харин илүү мөнгө өгсөн нь, илүү бүлэглэл үүсгэж чадсан нь, илүү даргасаг авьяастай нь тэргүүн эгнээнд гардаг байдалтай байгаа. Энэ нь намуудыг заримдаа санхүү, эрх мэдлийн мафийн мэт шинж төрхтэй болгож харагдуулдаг.
3. Манай намуудад нэн тодорхой шинжлэх ухааны үндэслэлтэй хөгжлийн урт болон дунд ойрын зорилт хөтөлбөр байгаа эсэх нь мэдэгддэггүй, аль ялсан Нам нь 4-хөн жилийн хугацаатай хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг, тэр нь алс хэтийн зорилтыг хангахад чиглэсэн, түүний нэгэн шат, алхам гэхээс илүүгээр тухайн намын сонгогчидийг хуурсан популист амлалтыг хагас дутуу биелүүлэхэд чиглэсэн байх агаад, энэ нь эдийн засагт нэмэр тустай, алс хэтийн хараатай бус, харин ч хор хохирол нь их талдаа байдаг тул “Хөгжлийн хөтөлбөр” гэж нэрлэхээс “Хорлох хөтөлбөр” гэвээс зохино.
.
Энэ бүхэн нь өнөөдөр Монголд Нам сонгодог утгаараа байхгүй болсныг илтгэхийн зэрэгцээ улс төрийн сэтгэлгээний орчинг хачин парадокс нөхцөл байдалд оруулчихаж байгаа харагдана. Магадгүй энэ нь нийгмийн оюун санааны хямралд ихээхэн суурь нөлөө өгч байж ч болно.
.
Эцэст нь хэлэхэд, товчхондоо өнөөдрийн нөхцөлд улс төрийн намын үүрэг роль улс орны хөгжилд тийм чухал байна уу, үгүй юу гэдгийг эргэж ултай сөхөж үзэх шаардлагатай болсон мэт. Юутай ч манайд өнөөдөр үйл ажиллагаа явуулж буй, ялангуяа 25 жилийн турш төрийн эрхийг ээлжлэн барьсан хоёр том намын өнөөгийн байр байдал, төлөвшил, чадавхийн түвшинд авч үзвэл улс орныхоо нийгмийн шаардлагыг бүрэн хангаж чадахгүй байна гэсэн дүгнэлт гарна.
Б.Номинчимэд
No comments:
Post a Comment