Tuesday, March 15, 2016

Х.Цэрэндорж: ҮНЭНИЙ ТУХАЙ

.
Ширээн дээр савтай ус байна гэдэг нь харьцангуй үнэн. Яагаад гэвэл энэ ус байхгүй болчихно. Хэн нэг нь уучихна. Тэгэхээр энэ нь туйлийн үнэн биш, харьцангуй үнэн байна. Үүнтэй адил өвс ургаж байгаа нь харьцангуй үнэн. Энэ харьцангуй үнэнийг монгол уламжлалд ЧУ ҮНЭН гэж байна. Яагаад гэвэл өвс ургаж байхдаа өвс байна, мал идчихвэл байхгүй болчихно.
Харин өвсний үр асгараад, үндэслээд, соёолоод дахиж ногоо болон ургаад, эргээд өвс болон хагдарч байвал, өөрөөр хэлбэл мөнх орчилд мөнхжингүй чанараар эргэлдэн оршдог зүйлийг ЧИН ҮНЭН гэнэ ээ хэмээн Чингис хаан айлдаж...
Өвс заавал идүүлж, хагдарч байгаад ургадаг нь ХАЖИР ҮНЭН. Барууныхны буюу Шинжлэх ухааны хэлээр диалактик, эсрэг тэсрэгийн нэгдэл. Дорно дахиныхны хэлэхээр бол шүтэн барилдлага. Өвс ургана, түүнийг мал идэж, шим тэжээлээ авна, мал баана, бас үхнэ, газар тэжээгдэнэ, өвс ургана. Мөнх эргэлдэж буй шүтэн барилдлага.
Гурван үнэний тухай Чингис хаан ийм хураангүй бөгөөд гайхамшигтай тайлбар хийсэн байх юм.
Дорно дахины тарни бясалгалын ухаанд мөнх оршихуйг эрчис, элчис, долгис, түүний цулдал нэгдэл нягтрал болох хийгээр илэрхийлдэг. Пифагор ямар ч атом хөдөлгөөндөө дуу авиа үүсгэдэг гэжээ. Атом эргэлдэж хөдлөхдөө дуу авиа үүсгэж байгаа нь долгис, эргэлдэж байгаа нь эрчис, эргүүлж байгаа нь элчис нь. Монголын тэжээхүй ухаан гурвыг цулд нь ХИЙ гэдэг ганц үгээр илэрхийлчихсэн юм. Харин энэтхэгийн гүн ухаантнууд аялгуу гэж нэрлэсэн.
Өнөөдөр бидэнд хамгийн ойр номлогдож байгаа нь ЭНЕРГИ. Энерги мөнх оршино. Энерги нэгээс нөгөөд хувирч байдаг. Буй бүхэн энерги мөн, нар мөн, би мөн, энэ ус мөн. Устаж үгүй болдоггүй, шинээр бий болдоггүй, нэг төлвөөс нөгөөд хувираад өөрчлөгдөөд мөнх оршдог тэр зүйл.
Мөнх оршихуй байгааг XII зууны үеийн Монголчууд мэдэж л байсан. Тэгээд түүнээ амин чанар гээд нэрлэчихсэн юм байна.
Дорнын гүн ухаан, тарни бясалгалын ухаан ч мэдэж л байсан юм байна. Түүнийг дуу авиагаар буюу Умаахум гэдэг гурван авиагаар төлөөлөөд орхичихож.
Өнөөгийн Шинжлэх Ухаан ганцхан тэр элчлэг талыг нь аваад ЭНЕРГИ гээд нэрлэчихэж.
Ямар ялгаа байна вэ? Намайг хэн ч гэж дуудаж болно. Цэеэ, Цэрэн, багш, нөхөр, аав, найз, ер нь хэн ч гэж дуудсан эцсийн эцэст цаана нь Цэрэндорж л байгаа. Түүнтэй адил тэр мөнх орших зүйлийг амин чанар гэнэ үү, элчис долгис хий гэнэ үү, энерги гэнэ үү, дуу авиа гэнэ үү адилхан, цаана нь нөгөө Мөнх чанар байгаа. Заавал монголынх нь буруудчихаад, энерги нь зөвддөг юм гэж үгүй.
Цөмөөрөө нэг зүйлийг янз янзаар нэрлэж байна. Эндээс ЧИН гэдэг маань Ертөнцөд байгаа мөнх зүйлийн тухай өгүүлж буй хэрэг.


http://creativemongolia.com/tserendorj/

No comments: